زمینه و هدف: ماهی یکی از مهمترین موجودات آبزی در زنجیره غذایی انسان می­باشد که قابلیت تجمع فلزات سنگین در بافت های مختلف خود را دارد. در این راستا، هدف این مطالعه بررسی غلظت پنج فلز سنگین (کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی) در بافت­های آبشش، کبد و ماهیچه ماهیان کپور معمولی، شیرماهی و آمور در رودخانه گاماسیاب در سال 1393 به همراه تجمع زیستی و برآورد میزان پتانسیل خطر مصرف این آبزیان می­باشد.  

روش بررسی: این مطالعه مقطعی بوده و سه گونه ماهی در رودخانه گاماسیاب در فصول پاییز و زمستان 1393 صید شدند. روش آماده سازی بافت ها بصورت هضم تر بوده و قرائت فلزات توسط دستگاه ICP انجام شده است. اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد آنالیز قرار گرفتند.

یافته­ها: حد مجاز مصرف روزانه ماهی برای فلزات کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی در سه ماهی مورد مطالعه در این تحقیق به ترتیب 021/0، 18/0، 5/3، 3/13 و 4/20 میکروگرم در روز برای یک فرد بالغ با وزن 70 کیلوگرم بدست آمد. شاخص HQ بود در این مطالعه برای تمامی فلزات سنگین کمتر از 1 بود.

نتیجه­گیری: شاخص­های ریسک مصرف ماهیان (HQ) ماهیان این مطالعه کمتر از 1 بدست آمد و نشان دهنده سالم بودن مصرف این ماهیان می باشد. اما از آنجاییکه فلزات سنگین خاصیت تجمع زیستی دارند پایش فصلی این منطقه از نظر فلزات سنگین امری مهم به نظر می­ رسد.

کلید واژه ها: ماهی، سمیت، فلز سنگین، رودخانه گاماسیاب

وصول مقاله:19/10/94  اصلاحیه نهایی:2/12/94 پذیرش:10/12/94