1- گروه داخلی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران 2- مرکز تحقیقات گوارش و کبد، پژوهشکده توسعه سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران 3- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان ، samirehramezani@gmai.com
چکیده: (3589 مشاهده)
زمینه و هدف:متوتروکسات، به طور عمده در درمان بیماری‌هایی نظیر آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما پتانسیل سمیت کبدی آن همواره یک نگرانی مهم در مصرف این دارو بوده است. این مطالعه با هدف تعیین میزان فیبروز کبدی با استفاده از روش الاستوگرافی گذرا و ارتباط آن با دوز تجمیعی و مدت مصرف دارودر بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تحت درمان با متوترکسات انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه که به صورت توصیفی- تحلیلی (مقطعی) طراحی شده بود، بیماران مبتلا بهآرتریت روماتوئیدکه بیش از 6 ماه تحت درمان متوتروکساتبودند، وارد مطالعه شدند. فیبروز کبدی با اندازه گیری سفتی کبد توسط روش الاستوگرافی گذرا (دستگاه فیبرواسکن) تعیین شد. بیماران بر اساس اندازه گیری سفتی کبد به دو گروه با و بدون فیبروز کبدی تقسیم و پارامترهای دموگرافیک، بالینی و بیوشیمیایی بین آن‌ها مقایسه گردید. ارتباط دوز تجمیعیو مدت زمان درمان با متوتروکساتبا فیبروز کبدی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: بیماران شامل 51 نفر با میانگین سنی 9/95 ± 52/53 سال بودند. 44 نفر (86/3٪) از آن‌ها زن بود. دوز تجمیعی متوتروکسات در 45 بیمار (88/2%) کمتر از 4000 میلی‌گرم، 6 بیمار (11/8%) بیشتر از 4000 میلی‌گرم و میانگین مدت زمان مصرف دارو (40/94) ± 54/14 ماه محاسبه گردید. میانهسفتی کبد در آن‌ها (5/50 – 3/60)4/07کیلوپاسکال بود. وجود فیبروز کبد در 11 بیمار (21/6%) مشاهده شد. ارتباط معنی‌داری بین وجود فیبروز کبدی با دوز تجمیعی (0/21P= )و مدت زمان مصرف متوتروکسات (0/30P =)وجود نداشت. تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که با افزایش سطح سرمیALT شانس بروز فیبروز کبدی در بیماران بیشتر می‌شود (OR = 1.07; 95% CI: 1.01 to 1.13; p = 0.01 ). نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد فیبروز قابلتوجه و شدید کبدی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تحت درمان با متوتروکسات شایع نیست. افزایش مدت زمان مصرف و دوز تجمیعی متوتروکسات تأثیری در بروز فیبروز کبدی ندارد. با افزایش سطحALT سرم در بیمارانآرتریت روماتوئید، میزان سفتی کبد افزایش و شانس فیبروز کبدی بیشتر می‌شود.
moghimi N, rahmani K, Sheikhesmaili F, Babahajian A, Sharifi P, Ramazani S. Assessment of hepatic fibrosis by transient elastography in rheumatoid arthritis patients receiving methotrexate. SJKU 2020; 24 (6) :37-45 URL: http://sjku.muk.ac.ir/article-1-4999-fa.html
مقیمی نسرین، رحمانی خالد، شیخ اسماعیلی فرشاد، باباحاجیان اسرین، شریفی پژمان، رمضانی سمیره. بررسی میزان فیبروز کبدی با روش الاستوگرافی گذرا در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تحت درمان با متوتروکسات. مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي كردستان. 1398; 24 (6) :37-45
