زمینه و هدف: ورود شاخص­های ترمودینامیکی همچون exergy (اکسرژی) به عرصه علم سنجی و کتابسنجی در سال 2012، رتبه­بندی­های جدیدی را ارائه داد. اکسرژی شاخص عملکرد تحقیقاتی است که کمیت و کیفیت را در هم ادغام می کند. به همین جهت، هدف این مطالعه تعیین جایگاه علمی مراکز تحقیقاتی غدد­درون­ریز، دیابت و متابولیسم دانشگاه­های علوم پزشکی کشور براساس تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه­های استنادی وب آو ساینس (Web of Science)، اسکاپوس (Scopus)، و گوگل اسکالر (Google Scholar) به روش اکسرژی در سال 2013 است.

روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل 6 مرکز تحقیقاتی غدد­درون­ریز، دیابت و متابولیسم بود. داده ها با کمک مراجعه حضوری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین استفاده از پایگاه­های استنادی مورد مطالعه استخراج شدند. در نهایت، از نرم افزار اکسل به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها با کمک آمار توصیفی استفاده شد.

یافته­ها: این مطالعه جایگاه بالای عملکرد مراکز تحقیقاتی غدددرون­ریز و متابولیسم دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی را نمایان ساخت. نگاشت­های iPX و iCX نیز کمیت و کیفیت بهتر این دو مرکز تحقیقاتی را نشان دادند. در این میان، مرکز تحقیقاتی دیابت دانشگاه علوم پزشکی اهواز ضعیف ترین عملکرد را داشت.

 نتیجه­گیری: این مطالعه نشان داد که در کنار کمیت یعنی تعداد مقالات و استنادات، کیفیت یعنی تاثیر نیز در ارتقای جایگاه علمی مراکز تحقیقاتی موثر خواهد بود و ادغام این دو عامل در یک شاخص می­تواند بر کاستی­های شاخص­های دیگر علم سنجی و کتابسنجی فایق آید.

کلیدواژه­ها: اکسرژی، غدددرون­ریز، مراکز تحقیقاتی، کمیت، کیفیت.

وصول مقاله:10/4/94 اصلاحیه نهایی:8/7/94 پذیرش:11/7/94