---

چکیده زمینه و هدف: یکی از عمده‌ترین آلاینده‌ای محیط زیست که در پساب صنایع مختلف از جمله نساجی وجود دارند رنگها می‌باشند که برای انسان و محیط زیست آلودگی ایجاد کرده‌اند. لذا هدف از این تحقیق، بررسی کارآیی فرآیندهای فتوشیمیایی و سونوشیمیایی توأم با پراکسید هیدروژن در حذف رنگزای آبی مستقیم ۷۱ از محیط های آبی در سیستم ناپیوسته بود. روش بررسی: این تحقیق یک نوع مطالعه تجربی- آزمایشگاهی بود، ابتدا طراحی و ساخت راکتور صورت گرفت. سپس pH اپتیمم در شرایط ثابت در سیستم مورد مطالعه تعیین گردید که به ترتیب برابر با ۷ و ۳ برای فرآیند فتوشیمیایی و سونوشیمیایی بود. سپس با ثابت نگه داشتن pH اپتیمم، تأثیر غلظت اولیه پراکسید هیدروژن، رنگزای آبی مستقیم ۷۱ و زمان تماس، بررسی گردید. آنالیز و تفسیر داده‌ها نیز با استفاده از نرم افزار اکسل و ضریب رگرسیون انجام شد. یافته‌ها: نتایج مشخص ساخت که کارآیی حذف رنگزای آبی مستقیم ۷۱ با افزایش غلظت اولیه رنگزای آبی مستقیم ۷۱، کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش زمان تماس و مقدار اولیه پراکسید هیدروژن، کارآیی حذف افزایش یافت. دیگر یافته‌ها نشان داد که داده‌های کینتیکی از معادله درجه یک (Langmuir-Hinshelwood) بهتر پیروی می‌کند. نتیجه‌گیری: بطور کلی نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که می‌توان از فرآیندهای فتوشیمیایی و سونوشیمیایی توأم با پراکسید هیدروژن بعنوان یک روش مؤثر در حذف رنگزای آبی مستقیم ۷۱ از محیط‌های آبی استفاده نمود. همچنین در مقایسه با دو فرآیند ذکر شده، استفاده از فرآیند فتوشیمیایی توأم با پراکسید هیدروژن با توجه به کارایی حذف و همچنین قابل دسترس بودن بعنوان یک روش مؤثر و سریع جهت حذف رنگ‌ها از محیط‌های آبی پیشنهاد می‌گردد. کلید واژه‌ها: رنگزای آبی مستقیم ۷۱، فرآیند پراکسید هیدروژن/ فتوشیمیایی، فرآیند پراکسید هیدروژن/سونوشیمیایی، محیط‌های آبی، سینیتیک وصول مقاله: ۱/۹/۸۹ اصلاحیه نهایی: ۱۵/۱۰/۸۹ پذیرش مقاله: ۲۲/۱۰/۸۹