---

زمینه و هدف: مطالعات اخیر نشاندهنده نقش عناصر کمیاب در متابولیسم استخوان می‌باشد. این مطالعه وضعیت روی سرم و ارتباط آن را با اختلالات تراکم استخوان (BMD) در بیماران تالاسمی بررسی می‌نماید. روش بررسی: در ۱۳۱ بیمار مبتلا به β تالاسمی که وابسته به تزریق خون بودند و تمام این بیماران در محدوده سنی ۲۰-۱۰ سال قرار داشتند، سطح سرمی روی با روش (F-AAS) Flame -Atomic Absorption SPectrophotometry اندازه‌گیری شد. BMD در مهره‌های کمری (L۱-L۴) و گردن استخوان ران توسط روش DEXA اندازه‌گیری شد. میزان دریافت روی از راه تغذیه، همراه با میزان مصرف کلسیم روزانه توسط پرسشنامه‌های بسامد غذایی ارزیابی شدند و تاریخچه درمان بیماری و داده‌های دموگرافیک نیز بدست آمد. یافته‌ها: کمبود میزان روی سرم در ۸/۸۴ % از بیماران دیده شد که از بین این افراد، در ۷/۴۴% آنها میزان روی سرم به طور چشمگیری کاهش یافته بود. همچنین ۷/۶۸% از افراد در ناحیه کمری (L۱-L۴) و ۶/۱۷% از افراد در ناحیه گردن ران BMD زیر SD۲- داشتند. در دخترانی که سطح سرمی روی به شدت کاهش یافته بود در مقایسه با سایر دختران Z Score ناحیه کمری (L۱-L۴) پائین‌تر بود (۲۶/۳- در مقایسه با ۵۴/۲-). در دختران با BMD Z Score زیر ۲- در ناحیه گردن فمور سطح سرمی روی به طور چشمگیری نسبت به سایر دختران از g/dl ۴/۱۶ پائین‌تر بود. نتیجه‌‌گیری: میزان پائین روی سرم همراه با سطح بسیار پایین دریافت روزانه آن، این مساله را حائز اهمیت می‌کند که وضع تغذیه بیماران تالاسمیک باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. وصول مقاله: ۱۴/۴/۸۵ اصلاح نهایی: ۲۰/۶/۸۵ پذیرش مقا له: ۲۵/۶/۸۵

---

  چکیده

  زمینه و هدف : روی یک عنصر ضروری برای سلامتی انسان بوده و کمبود آن می‌تواند انواع ناهنجاری‌های بیوشیمیائی را در انسان ایجاد نماید. سطح سرمی روی در نوجوانان شهر سنندج مشخص نیست. هدف این مطالعه تعیین سطح سرمی روی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر سنندج و ارتباط آن با جنس، نمایه توده حجمی بدن و وضعیت تحصیلی بود.

  روش بررسی : در این مطالعه مقطعی ۳۰۱ نفر دانش‌آموز پسر و دختر در مدارس راهنمائی شهر سنندج به صورت تصادفی انتخاب و ضمن تعیین نمایه توده حجمی بدن و بررسی وضعیت تحصیلی، غلظت روی سرم آنها با اسپکترومتری جذب اتمی شعله‌ای اندازه‌گیری شد. داده‌های گردآوری شده با استفاده از تستهای آماری تی، آنالیز واریانس و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها : میانگین کلی روی سرم، بدون در نظر گرفتن جنس ۱/۱۹ ± ۱/۹۰ میکروگرم بر دسی‌لیتر بود. میانگین سطح سرمی روی در پسران، ۶/۲۲ ± ۶/۹۳ میکروگرم در دسی‌لیتر و بطور معنی‌داری بیشتر از میانگین سطح سرمی روی در دختران، ۴/۱۵ ± ۴/۸۷ میکروگرم در دسی‌لیتر، بود (۰۵/۰ p< ). در ۲/۳۱ درصد از دانش‌آموزان میزان روی سرم کمتر از نرمال بود. بین شاخص توده بدن و وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان با میزان روی سرم ارتباطی مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری : بیش از ۳۰ درصد از دانش‌آموزان دوره راهنمایی در شهر سنندج دچار کمبود شدید و یا خفیف روی هستند. نظر به اهمیت روی در سلامت انسان مطالعات کاملتری بمنظور آگاهی از وضعیت روی سرم در سطح استان و به منظور برنامه‌ریزی جهت مداخلات بعدی پیشنهاد می‌گردد.