چکیده

  زمینه و هدف : سس گیاهی انگلی از خانواده Convolvulaceae است که در طب سنتی ایران جهت درمان بعضی از اختلالات گوارشی استفاده می‌شود. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر عصاره آبی میوه گونه Cuscuta pentagona بر فعالیت انقباضی ایلئوم موش صحرایی به صورت درون تنی و برون تنی و نیز بررسی مکانیسم احتمالی آن می‌باشد.

  روش بررسی : عصاره به روش دم کردن که منطبق با روش سنتی مصرف آن می‌باشد تهیه گردید. قطعه ایلئوم از موش بالغ نر نژاد ویستار جدا گردید و در حمام بافت ( ml ۱۰) حاوی محلول تایرود (۴/۷ pH و ºC ۳۷) و تحت ۱ گرم کشش اولیه قرار داده شد و انقباضات آن به کمک ترانسدیوسر ایزوتونیک ثبت گردید. در مطالعات برون تنی انقباضات ایلئوم ناشی از کلرورپتاسیم و استیل کولین در غیاب و در حضور بعضی از مهار کننده‌ها و آنتاگونیستهای مهم بررسی گردید. در مطالعات درون تنی نیز به گروههای مختلف موشها، سالین، سه دوز مختلف عصاره و یا آتروپین تجویز شد و gastrointestinal transit اندازه‌گیری شد.

  یافته‌ها : غلظتـهای تجمعی این عصـاره (۵/۰ تا mg/ml ۸) به صورت وابستـه به غلظت انقباضات ایلئـوم ناشی از کلرورپتاسیم ( mM ۶۰) و استیل‌کولین ( µM ۱) را کاهش داد (۰۰۱/۰ p< ). عملکرد ضد انقباضی عصاره با اینکوبه کردن بافت (۲۰ و یا ۳۰ دقیقه) با فنتولامین ( µM ۱)، پروپرانولول ( µM ۱)، L-NAME ( µM ۱۰۰) و نالوکسون ( µM ۱) کاهش نیافت. در محلول تایرود بدون کلسیم، ایلئـوم دپولاریزه شده (توسط کلرورپتاسیم mM ۱۲۰)، با اضافه نمودن غلظتهای تجمعی کلرور کلسیم (۲۲۵/۰ تا mM ۶/۳) انقباض وابسته به غلظت کلسیم را نشان داد. عصاره در غلظتهای ۲ و mg/ml ۴ به صورت وابسته به غلظت، انقباضات ناشی از کلرورکلسیم را کاهش داد (۰۰۱/۰ p< ). در مطالعه in vivo ، تجویز خوراکی عصاره (۲۵۰، ۵۰۰ و mg/kg ۷۵۰) بعد از ۴ ساعت بصورت وابسته به غلظت، gastrointestinal transit خوراک زغال را در موش صحرایی کاهش داد.

  نتیجه‌گیری : نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد که عصاره آبی میوه سس احتمالاً با دخالت کانالهای کلسیم و بدون دخالت رسپتورهای آدرنرزیک ( α و β )، رسپتورهای اووپیوئیدی و نیز بدون تأثیرگذاری بر سنتز نیتریک اکساید سبب شل شدن ایلئوم موش صحرایی شده است. این مطالعه in vivo و in vitro نشان داد که عصاره میوه سس ( Cuscuta pentagona )، فعالیت حرکتی ایلئوم موش صحرایی را کاهش می‌دهد.