چکیده

  زمینه و هدف : مصرف دخانیات بعنوان یکی از عوامل خطر مهم و افزایش دهنده بار کلی بیماریها در دنیا مطرح می‌‌باشد و برآورد شده که مصرف سیگار در جهان سالانه باعث مرگ ۴ میلیون نفر می‌شود، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی اپیدمیولوژیک مصرف سیگار در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله استان کردستان انجام پذیرفته است .

  روش بررسی : این مطالعه یک مطالعه مقطعی (Cross-Sectional) توصیفی تحلیلی بود و جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه انجام شد. در این مطالعه انتخاب نمونه‌ها با رویکردی سیستماتیک و با شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای- تصادفی از کل شهرستانهای استان بود که پس از یک پایلوت به انجام رسید. در نهایت نیز تعداد ۲۴۶۸ نفر از کل۲۵۰۰ مورد رکورد اولیه، پس از غربالگری داده‌ها و حذف موارد مخدوش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته‌ها : از میان افراد مورد مطالعه، ۶/۴۹% (۱۲۲۵ نفر) مرد، ۶۵% (۱۶۰۲ نفر) بی‌سواد یا کم سواد و محل سکونت ۱۵۲۱ نفر (۶/۶۱%) شهر بود. از نظر توزیع حالتهای مختلف، افراد غیرسیگاری ۶/۷۷%، افراد سیگاری فعال ۴/۱۶%، افراد سیگاری غیرفعال ۱/۱% و نیز افراد سیگاری ترک کرده ۹/۴% کل را تشکیل می‌دادند. شیوع مصرف سیگار در گروه‌های سنی ۲۵ تا ۶۴ سال بیشتر از سنین پایین‌تر بود (۰۰۱/۰ p< )، درصد ترک سیگار با افزایش سن، افزایش می‌یابد (۰۰۱/۰ p< ). شیوع مصرف سیگار در زنان بیشتر گرایش به سنین بالا دارد. تفاوت معنی‌دار آماری به صورت شیوع مصرف بیشتر مردان نسبت به زنان (۰۰۱/۰ p< ) وجود داشت. شیوع مصرف سیگار از لحاظ محل سکونت افراد، اختلاف معنی‌داری نداشت (۰۵/۰< p ). تعداد نخ مصرفی سیگار در روز، در کل۳۴/۱۴ نخ سیگار بوده و شیوع مصرف سیگار به نسبت سطح تحصیلات افراد نشانگر اختلاف آماری معنی‌دار می‌باشد (۰۰۱/۰ p< ).

  نتیجه‌گیری : بر اساس یافته‌های این مطالعه که توانسته است اطلاعاتی پایه را برای مطالعات طولی در آینده فراهم سازد، باید اشاره کرد که نیاز به وجود و اشاعه برنامه‌های کنترلی در مورد توقف و یا کاهش مصرف سیگار و پیشگیری از افزایش شیوع مصرف در جامعه بخوبی احساس می‌شود که بالطبع مطالعات تکمیلی بیشتری نیز برای تعیین مناسب‌ترین و مؤثرترین استراتژیهای برخورد با این مسأله ضرورت می‌یابد.