دکتر فروزان اکرمی، دکتر سهند ریاضی اصفهانی، دکتر علیرضا مهدوی هزاوه، دکتر علی قنبری مطلق، دکتر مهدی نجمی، مهدی افکار، دکتر علیرضا مغیثی، دکتر منصور رنجبر، کریستف هاملمن، علیرضا رییسی، دکتر افشین استوار،
دوره ۲۶، شماره ۵ - ( مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان - شماره ویژه ۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: شواهد نشان میدهد که پاندمی ۱۹- COVIDدارای اثرات معنیداری بر بیماریهای غیرواگیر است. این مطالعه با هدف تحلیل وضعیت ارائه خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیرواگیر کشور در سطح نظام مراقبتهای اولیه سلامت (PHC) در طی پاندمی COVID-۱۹ انجام گرفته است.
مواد و روشها: در این مطالعه تحلیل وضعیت، ابتدا دستورالعملها و بخشنامههای ابلاغی در سطح نظام PHC از آغاز پاندمی تا پایان شهریورماه سالجاری، بصورت دستی و الکترونیک بازیابی و مواردی که که مشتمل بر یک تصمیم یا اقدام در رابطه باحاکمیت و سازوکارهای هماهنگی برای ارائه خدمات بیماریهای غیرواگیر در مراحل بحران و بازگشایی بودند، وارد مطالعه و تحلیل شدند.سپس وضعیت ارائه خدمات بیماریهای غیرواگیر در قالب یک مدل ارائه خدمت در شرایط کمخطر، بینابینی و پرخطر پاندمی تدوین شد. سرانجام، تحلیل وضعیت با استفاده از آنالیز SWOT انجام و راهبردهای پیشنهادی استخراج گردید.
یافته‌ها: ۲۵ مورد از ۱۹۹ بخشنامه و دستورالعمل بازیابی شده در طی پاندمی، تحلیل شدند. در مرحله بحران، اکثر خدمات غربالگری، خطرسنجی و تشخیصی به حالت تعلیق درآمده و پیگیری و مراقبت از بیماران مبتلا به بیماریهای غیرواگیر عمدتا بصورت تلفنی انجام شد. در مرحله بازگشایی، راهبردهای عمومی برای افزایش ظرفیت و جبران مراقبتهای بهتأخیر افتاده اتخاذ و برنامه ارائه خدمات اساسی برای بیماریهای غیرواگیر اصلی در نظام PHC در شرایط سهگانه پاندمی تهیه شد. سرانجام، راهبردهای اصلی با رویکرد ادغام و تمرکز بر خدمات اساسی، ضمن در نظرگرفتن گروههای آسیبپذیر و استفاده از فناوریهای سلامت الکترونیک پیشنهاد شد.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه بر وقفه در ارائه خدمات اساسی بیماریهای غیرواگیر در مرحله بحران، ضمن اتخاذ راهبردهایی برای پاسخ در شرایط پاندمی دلالت دارد. بازنگری دستورالعملهای COVID-۱۹ با تمرکز ویژه بر خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیرواگیر توصیه میگردد
