مهدی افکار، پریسا رضانژاد اصل، علیرضا مهدوی هزاوه، فروزان اکرمی، سهند ریاضی اصفهانی، نیلوفر پیکری، مولود پیاب، علیرضا مغیثی، الهام یوسفی، منصور رنجبر، مرضیه سلیمانی نژاد، کریستف هملمن، اسلیم اسلاما، جعفر صادق تبریزی، باقر لاریجانی، علیرضا رئیسی، افشین استوار،
دوره ۲۶، شماره ۵ - ( مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان - شماره ویژه ۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: پاندمی بیماری کووید-۱۹ اختلال قابل توجهی در ارائه خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در بسیاری کشورها ایجاد نموده است و بیم آن میرود که این اختلال، بروز عوارض این بیماریها در طولانی مدت را درپی داشته باشد؛ این مطالعه با هدف تحلیل کمی وضعیت برخی خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در نظام مراقبتهای اولیه سلامت ایران در پاندمی کووید-۱۹ انجام شده است.
مواد و روشها: در این پژوهش، دادههای جاری تعداد ۸ خدمت مربوط به پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر موجود در سامانه یکپارچه بهداشت (سیب) طی مدت ۱۰ ماهه پس از بروز همه گیری کووید-۱۹ بررسی و با بازه زمانی مشابه سال گذشته مقایسه شد.
یافتهها: خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در مقایسه با بازه مشابه سال گذشته به طور متوسط ۱۸/۸۹ درصد کاهش داشته است؛ این کاهش در ابتدای دوره همه گیری بسیار شدیدتر (تا ۷۵ درصد در برخی خدمات) و در خدمات ارائه شده توسط پزشک، بیش از خدمات ارائه شده توسط غیر پزشک بوده است. همچنین در بررسی سیر خدمات انتخاب شده طی این دوره پس از دوره کاهش اولیه، سیر جبران تدریجی مشهود است.
نتیجهگیری: اثر همهگیری کووید-۱۹ بر خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در نظام مراقبتهای اولیه سلامت ایران نیز همانند سایر مناطق درگیر در پاندمی قابل توجه بوده است و هرچند در خصوص برخی خدمات، سیر جبرانی امید بخش بوده است، برای احیای برخی دیگر از برنامه ها، توجه و تلاش بیشتری مورد نیاز است.
دکتر فروزان اکرمی، دکتر سهند ریاضی اصفهانی، دکتر علیرضا مهدوی هزاوه، دکتر علی قنبری مطلق، دکتر مهدی نجمی، مهدی افکار، دکتر علیرضا مغیثی، دکتر منصور رنجبر، کریستف هاملمن، علیرضا رییسی، دکتر افشین استوار،
دوره ۲۶، شماره ۵ - ( مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان - شماره ویژه ۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: شواهد نشان میدهد که پاندمی ۱۹- COVIDدارای اثرات معنیداری بر بیماریهای غیرواگیر است. این مطالعه با هدف تحلیل وضعیت ارائه خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیرواگیر کشور در سطح نظام مراقبتهای اولیه سلامت (PHC) در طی پاندمی COVID-۱۹ انجام گرفته است.
مواد و روشها: در این مطالعه تحلیل وضعیت، ابتدا دستورالعملها و بخشنامههای ابلاغی در سطح نظام PHC از آغاز پاندمی تا پایان شهریورماه سالجاری، بصورت دستی و الکترونیک بازیابی و مواردی که که مشتمل بر یک تصمیم یا اقدام در رابطه باحاکمیت و سازوکارهای هماهنگی برای ارائه خدمات بیماریهای غیرواگیر در مراحل بحران و بازگشایی بودند، وارد مطالعه و تحلیل شدند.سپس وضعیت ارائه خدمات بیماریهای غیرواگیر در قالب یک مدل ارائه خدمت در شرایط کمخطر، بینابینی و پرخطر پاندمی تدوین شد. سرانجام، تحلیل وضعیت با استفاده از آنالیز SWOT انجام و راهبردهای پیشنهادی استخراج گردید.
یافتهها: ۲۵ مورد از ۱۹۹ بخشنامه و دستورالعمل بازیابی شده در طی پاندمی، تحلیل شدند. در مرحله بحران، اکثر خدمات غربالگری، خطرسنجی و تشخیصی به حالت تعلیق درآمده و پیگیری و مراقبت از بیماران مبتلا به بیماریهای غیرواگیر عمدتا بصورت تلفنی انجام شد. در مرحله بازگشایی، راهبردهای عمومی برای افزایش ظرفیت و جبران مراقبتهای بهتأخیر افتاده اتخاذ و برنامه ارائه خدمات اساسی برای بیماریهای غیرواگیر اصلی در نظام PHC در شرایط سهگانه پاندمی تهیه شد. سرانجام، راهبردهای اصلی با رویکرد ادغام و تمرکز بر خدمات اساسی، ضمن در نظرگرفتن گروههای آسیبپذیر و استفاده از فناوریهای سلامت الکترونیک پیشنهاد شد.
نتیجهگیری: نتایج مطالعه بر وقفه در ارائه خدمات اساسی بیماریهای غیرواگیر در مرحله بحران، ضمن اتخاذ راهبردهایی برای پاسخ در شرایط پاندمی دلالت دارد. بازنگری دستورالعملهای COVID-۱۹ با تمرکز ویژه بر خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیرواگیر توصیه میگردد