سلمان دلیری، خیراله اسداللهی، آرزو کریمی، اسد احسان زاده، نازنین رضایی،
دوره ۲۴، شماره ۱ - ( مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان ۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: کمکاری مادرزادی تیروئید یک بیماری اندوکرین بوده و از علل اصلی عقب ماندگی ذهنی در نوزادان به شمار می رود. عوامل ژنتیکی، محیطی و جغرافیایی در ابتلا به این بیماری دخیل می باشند. با توجه به اینکه تا کنون مطالعهای در زمینه کمکاری مادرزادی تیروئید در استان ایلام صورت نگرفته است، مطالعه حاضر با هدف برآورد میزان بروز و ارتباط عوامل اقلیمی با ابتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید در استان انجام شد.
روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی جهت بررسی میزان بروز و توزیع جغرافیایی کمکاری مادرزادی تیروئید در نوزادان متولد شده در استان ایلام از ابتدای سال ۱۳۸۵ تا پایان سال ۱۳۹۵ می باشد. بر این اساس کلیه نوزادانی که طی سال های مذکور توسط آزمایشگاه های رفرانس در مرکز بهداشت شهرستان های استان با استفاده از نمونه پاشنه پا در ۳ تا ۵ روزگی مورد غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید قرار گرفته بودند و نتایج آنها به معاونت بهداشتی دانشگاه پزشکی ایلام ارسال شده بود مورد بررسی قرار گرفتند. جهت بررسی توزیع جغرافیایی از نرم افزار ArcGIS (ver ۱۰,۳) و جهت بررسی ارتباط عوامل جغرافیایی با بروز کمکاری مادرزادی تیروئید از آزمون آماری رگرسیون پواسون و نمودار پراکنش استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS۱۶ انجام شد.
یافته ها: بر اساس یافته های حاصل از غربالگری ۱۰۶۹۰۰ نوزاد متولد شده در استان ایلام، میزان بروز کمکاری مادرزادی تیروئید در کل نوزادان ۲/۶۱ در ۱۰۰۰ تولد زنده، در نوزادان پسر ۲/۷ در ۱۰۰۰ تولد زنده و در نوزادان دختر ۲/۴۸ در ۱۰۰۰ تولد زنده برآورد شد. نوزادان پسر ۵۵/۴% و نوزادان دختر ۴۴/۶% از بیماران را تشکیل داده بودند. بین میانگین بارش سالیانه، و پوشش گیاهی با ابتلا به کمکاری مادرزادی تیروئید ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (۰/۰۵>p). اما بین میانگین دمای سالیانه، تابش نور خورشید و رطوبت نسبی با ابتلا به بیماری ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد (۰,۰۵<p).
نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر استان ایلام از مناطق با بروز بالای کمکاری مادرزادی تیروئید در کشور می باشد. در این استان شهرستان های آبدانان و ایلام دارای بیشترین میزان بروز بوده و جزء کانون های پر خطر بیماری می باشند در نتیجه مسئولین می بایست برنامهریزی مناسبی در جهت کنترل و کاهش بروز بیماری در استان اتخاذ نمایند. همچنین در بین عوامل جغرافیایی میانگین بارش سالیانه، پوشش گیاهی و تابش نور خورشید در ارتباط با ابتلا به کمکاری مادرزادی تیروئید بودند.
