1- استادیار، گروه رادیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران 2- استادیار، گروه رادیوتراپی و پزشکی هسته ایی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران ، siamakderakhshan@yahoo.com 3- استادیار، گروه کودکان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران، 4- گروه طب اورژانس، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران 5- دانشجوی دکترای اپیدمیولوژی، گروه اپیدمیولوژی و آمارزیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران
چکیده: (309 مشاهده)
زمینه و هدف: بیماران مبتلا به تالاسمی نیاز به تزریق مکرر خون دارند و اختلالات استخوانی در این بیماران شایع هستند. هدف این پژوهش بررسی میزان تراکم استخوان در این بیماران بود. روش بررسی: در این مطالعه مقطعیهفتادونه بیمار مبتلا به تالاسمی اینترمدیت یا ماژور که در سال 1400 برای سنجش تراکم استخوان به بیمارستان کوثر سنندج ارجاع داده شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران به دو گروه تقسیم شدند: گروه الف شامل 20 بیمار (9 مذکر و 11 مونث) که کمتر از 20 سال سن داشتند و گروه ب شامل 59 بیمار (32 مذکر و 27 مونث) که سن آنها مساوی یا بیش از 20 سال بود. در هر دو گروه اندازهگیری تراکم استخوان بروش اندازهگیری جذب اشعه ایکس با انرژی دوتایی انجام شد. در گروه الف تراکم استخوانهای کل بدن بدون سر و ناحیه مهرههای کمری و در گروه ب تراکم استخوانهای هیپ، گردن فمور و مهرههای کمری اندازهگیری شدند. نتایج: در 7/55% از بیماران، Z-score کمتر از میزان مورد انتظار برای سن بیمار بود. شیوع Z-score غیر طبیعی در دو گروه الف و ب تفاوت آماری معنی داری نداشت (0/942P=). ارتباط معنیداری بین جنسیت و نیز سابقه شکستگی با Z-score غیر طبیعی مشاهده نشد (P value به ترتیب 0/069 و 0/066). متوسط Z-score مهرههای کمری در گروه الف (1/5 ± 1/7-) پایینتر از گروه ب (1/2 ± 1/6-) بود؛ ولی این تفاوت معنادار نبود(0/639(P=. در گروه الف متوسط Z-scoreمهرههای کمری از متوسط Z-score کل استخوانهای بدن بدون سر (7/1 ± 7/0) کمتر بود. به همین ترتیب، در گروه ب متوسط Z-score مهرههای کمری کمتر از متوسط Z-scoreهیپ (0/1 ± 0/9-) و گردن فمور (0/1 ± 0/5-) بود. نتیجهگیری: کاهش تراکم استخوان در بیماران تالاسمی شایع بود. اندازهگیری تراکم استخوان در مهرههای کمری احتمالاً دقت بیشتری نسبت به تراکم استخوانهای کل بدن بدون سر، تراکم استخوان هیپ و گردن فمور در بررسی توده استخوانی در بیماران مبتلا به تالاسمی داشت.
