زمینه و هدف: امروزه اهمیت بیماریزایی مایکوباکتریوم های غیرکلوزیس (Non-Tuberculosis Mycobacterium) برای انسان مشخص گردیده است. بطور کلی این گروه علاوه بربیماریزایی در دستگاه تنفس، از قدرت بیماریزایی درغدد لنفاوی، پوست، بافت نرم، استخوان ها برخوردار است. تعیین هویت مایکوباکتریاها بر اساس کشت و تستهای بیوشیمیایی هفته ها طول میکشد و درتشخیص قطعی به ما کمک نمی کند. تکنیک PCR-RFLP (PRA ) از ژن hsp65 بااستفاده از آنزیمهای HaeIII و BstEII یک روش افتراق گونه ای دقیق بوده و نسبت به روش های فنوتیپی از دقت و سرعت بالاتری برخوردار است. همچنین یک روش سریع و ارزان برای تشخیص گونه های مایکوباکتریایی میباشد.این مطالعه با هدف تعیین فراوانی ایزوله های مایکوباکتریوم غیر توبرکلوزیس ، جدا شده از بیماران مراجعه کننده به مرکز سل انجام شد.

روش بررسی: مطالعه بر روی 106 بیمار ، مراجعه کننده به مرکز سل دانشگاه علوم پزشکی کاشان، در طول سالهای 91 تا 94 انجام گرفت. ابتدا نمونه ها از نظر وجود تست های تشخیصی بیوشیمیایی مورد آزمون قرار گرفتند. همزمان تعیین هویت آن سویه ها با روش PRA انجام گرفت. سپس قطعه 441 جفت بازی Heat Shock Protein 65 (hsp65) با روش PRA تکثیر شد.سپس محصولات PCR با دو آنزیم HaeIII  و BsteII هضم گردید و آنالیز بر اساس الکتروفورز انجام گردید.

یافته ها:  بر اساس آزمایشات مولکولی از میان 106 نمونه بالینی،  (8/3%) 4  نمونه خلط مربوط به مایکوباکتریوم های غیر توبرکلوزیس بودند.که شامل یک نمونه Mycobacterium abscessus، یک نمونه Mycobacterium senegalense، یک نمونه Mycobacterium fortuitum و یک نمونه Mycobacterium kansasii  بودند.

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که برخی از موارد بیماری سل در شهر کاشان ناشی از مایکوباکتریوم های غیر توبرکلوزیس می باشد. همچنین استفاده از روش PRA مبتنی بر ژن hsp65 مستقیما بر روی نمونه های بالینی، علاوه بر تسریع تشخیص با تعیین دقیق گونه های مایکوباکتریوم کمک شایانی در تشخیص، درمان و کنترل صحیح بیماری سل می نماید.

کلمات کلیدی: مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس، مایکوباکتریوم غیر توبرکلوزیس، PRA، hsp65

وصول مقاله:10/5/95 اصلاحیه نهایی:15/6/95 پذیرش:15/6/95