مهدی افکار، پریسا رضانژاد اصل، علیرضا مهدوی هزاوه، فروزان اکرمی، سهند ریاضی اصفهانی، نیلوفر پیکری، مولود پیاب، علیرضا مغیثی، الهام یوسفی، منصور رنجبر، مرضیه سلیمانی نژاد، کریستف هملمن، اسلیم اسلاما، جعفر صادق تبریزی، باقر لاریجانی، علیرضا رئیسی، افشین استوار،
دوره ۲۶، شماره ۵ - ( ۸-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: پاندمی بیماری کووید-۱۹ اختلال قابل توجهی در ارائه خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در بسیاری کشورها ایجاد نموده است و بیم آن میرود که این اختلال، بروز عوارض این بیماریها در طولانی مدت را درپی داشته باشد؛ این مطالعه با هدف تحلیل کمی وضعیت برخی خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در نظام مراقبتهای اولیه سلامت ایران در پاندمی کووید-۱۹ انجام شده است.
مواد و روشها: در این پژوهش، دادههای جاری تعداد ۸ خدمت مربوط به پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر موجود در سامانه یکپارچه بهداشت (سیب) طی مدت ۱۰ ماهه پس از بروز همه گیری کووید-۱۹ بررسی و با بازه زمانی مشابه سال گذشته مقایسه شد.
یافتهها: خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در مقایسه با بازه مشابه سال گذشته به طور متوسط ۱۸/۸۹ درصد کاهش داشته است؛ این کاهش در ابتدای دوره همه گیری بسیار شدیدتر (تا ۷۵ درصد در برخی خدمات) و در خدمات ارائه شده توسط پزشک، بیش از خدمات ارائه شده توسط غیر پزشک بوده است. همچنین در بررسی سیر خدمات انتخاب شده طی این دوره پس از دوره کاهش اولیه، سیر جبران تدریجی مشهود است.
نتیجهگیری: اثر همهگیری کووید-۱۹ بر خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر در نظام مراقبتهای اولیه سلامت ایران نیز همانند سایر مناطق درگیر در پاندمی قابل توجه بوده است و هرچند در خصوص برخی خدمات، سیر جبرانی امید بخش بوده است، برای احیای برخی دیگر از برنامه ها، توجه و تلاش بیشتری مورد نیاز است.