---

چکیده زمینه و هدف: بیماری انسدادی مزمن ریه COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) بوسیله سازمان جهانی GOLD (Global Initiative For COPD) به عنوان بیماری تعریف شده است که با محدودیت جریان هوا مشخص می‌شود که بطور کامل برگشت‌پذیر نیست. COPD یکی از زیر مجموعه‌های بیماری‌های انسدادی ریه می‌باشد که فیبروز سیستیک، برونشیت و آسم را نیز در بر می‌گیرد. آنزیم ADA به شماره (E.C,۳.۵.۴.۴) باعث تبدیل آدنوزین به اینوزین می‌شود. این آنزیم دارای دو ایزوآنزیم ADA۱ و ADA۲ می‌باشد. در بیماران مبتلا به COPD افزایش سطح آدنوزین مشخص شده است. این افزایش می‌تواند ناشی از کاهش فعالیت آنزیم آدنوزین دآمیناز باشد. در این طرح سطح سرمی آنزیم ADA و ایزوزیم‌های آن در افراد مبتلا به COPD و افراد سالم مورد بررسی گرفته است. روش بررسی: این مطالعه از نوع مورد- شاهدی بوده و روی ۳۰ بیمار COPD که محدوده سنی آنها بین ۲۰ تا ۶۰ سال قرار داشته و بیماری آنها توسط پزشک متخصص مورد تائید واقع شده و در بخش ریه بیمارستان اکباتان همدان بستری شده‌اند، انجام گردید. جهت بررسی فعالیت آنزیم ADA در افراد شاهد ۶۰ فرد سالم انتخاب شدند که شامل ۳۰ نفر کنترل غیر سیگاری و ۳۰ نفر کنترل سیگاری بودند. برای اندازه‌گیری فعالیت ADA از روش Giusti استفاده گردید. اطلاعات حاصل از اندازه‌گیری سطح ADA با استفاده از نرم افزار آماری SPSS ۱۳ و آزمونهای آماری کروسکال والیس و two-way ANOVA tests مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: فعالیت آنزیم آدنوزین دآمیناز کاهش معنی‌داری را در گروههای بیمار و کنترل سیگاری نسبت به گروه کنترل غیر سیگاری نشان می‌دهد (بترتیب ۷±۹۹/۱۸، ۱/۹±۱۹ و۷/۶±۹۹/۲۲ واحد بر لیتر). اختلاف بین گروه بیمار و کنترل غیر سیگاری در مورد آنزیم ADA۲ نیز از لحاظ آماری معنی‌دار بود (۰۵/۰p<). فعالیت ایزوآنزیمADA۱ در گروه‌های مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری را نشان نداد. نتیجه‌گیری: در مجموع فعالیت ADA در بیماران COPD‌ کاهش یافت. کاهش فعالیت آنزیم همراه با افزایش میزان آدنوزین ممکن است در ایجاد آسیب‌های ریوی در بیماران مبتلا به COPD تأثیرگذار باشد. کلید واژه‌ها: بیماری انسدادی مزمن ریوی، آدنوزین دِآمیناز، آدنوزین، روش رنگ سنجی وصول مقاله: ۱۸/۴/۸۸ اصلاح نهایی: ۱۶/۸/۸۸ پذیرش مقاله: ۲۳/۹/۸۸

---

زمینه و هدف: ورود شاخص­های ترمودینامیکی همچون exergy (اکسرژی) به عرصه علم سنجی و کتابسنجی در سال ۲۰۱۲، رتبه­بندی­های جدیدی را ارائه داد. اکسرژی شاخص عملکرد تحقیقاتی است که کمیت و کیفیت را در هم ادغام می کند. به همین جهت، هدف این مطالعه تعیین جایگاه علمی مراکز تحقیقاتی غدد­درون­ریز، دیابت و متابولیسم دانشگاه­های علوم پزشکی کشور براساس تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه­های استنادی وب آو ساینس (Web of Science)، اسکاپوس (Scopus)، و گوگل اسکالر (Google Scholar) به روش اکسرژی در سال ۲۰۱۳ است.

روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل ۶ مرکز تحقیقاتی غدد­درون­ریز، دیابت و متابولیسم بود. داده ها با کمک مراجعه حضوری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین استفاده از پایگاه­های استنادی مورد مطالعه استخراج شدند. در نهایت، از نرم افزار اکسل به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها با کمک آمار توصیفی استفاده شد.

یافته­ها: این مطالعه جایگاه بالای عملکرد مراکز تحقیقاتی غدددرون­ریز و متابولیسم دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی را نمایان ساخت. نگاشت­های iPX و iCX نیز کمیت و کیفیت بهتر این دو مرکز تحقیقاتی را نشان دادند. در این میان، مرکز تحقیقاتی دیابت دانشگاه علوم پزشکی اهواز ضعیف ترین عملکرد را داشت.

 نتیجه­گیری: این مطالعه نشان داد که در کنار کمیت یعنی تعداد مقالات و استنادات، کیفیت یعنی تاثیر نیز در ارتقای جایگاه علمی مراکز تحقیقاتی موثر خواهد بود و ادغام این دو عامل در یک شاخص می­تواند بر کاستی­های شاخص­های دیگر علم سنجی و کتابسنجی فایق آید.

کلیدواژه­ها: اکسرژی، غدددرون­ریز، مراکز تحقیقاتی، کمیت، کیفیت.

وصول مقاله:۱۰/۴/۹۴ اصلاحیه نهایی:۸/۷/۹۴ پذیرش:۱۱/۷/۹۴

---

زمینه و هدف: نرخ بروز سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است اما این نرخ هم در جهان و هم در ایران در دو دهه آینده در حال افزایش می باشد.
مواد و روشها:  برنامه ملی مدیریت سرطان ابران با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک در سال ۱۳۹۲ متشکل از ۴ فرآیند اصلی و ۷ فرآیند تدوین گردید.
یافته ها: در فرآیندهای اصلی در جزء پیشگیری، اجرای برنامه های آموزشی، واکسیناسیون و همکاری بین بخشی برای کاهش بار عوامل خطر؛ در جزء تشخیص زودهنگام، اجرای برنامه غربالگری سرطانهای پستان، دهانه رحم و روده بزرگ و تدوین دستورالعمل مربوطه، انجام تست HPV ارزان با پوشش بیمه ای و تولید کیتهای FIT؛ در بخش تشخیص و درمان، تدوین ۱۲ راهنمای دارویی سرطان و استانداردسازی خدمات شیمی‏درمانی و رادیوتراپی و در جزء مراقبتهای حمایتی و تسکینی، تدوین دستورالعمل مدیریت این مراقبتها، از اهم اقدامات انجام شده است. در فرآیندهای پشتیبان نیز عمده ترین اقدامات انجام شده در قالب ۷ جزء این برنامه عبارتنداز: تدوین برنامه ملی مدیریت سرطان و تشکیل دبیرخانه آن، طراحی و اجرای برنامه آمایش سرزمین، ایجاد، توسعه و تجهیز مراکز تشخیص زودهنگام، درمان سرطان و آزمایشگاه مرجع آن، برگزاری دوره های مهارتی، ارتقاء پوشش خدمات سرطان در بیمه و پیاده سازی سامانه یکپارچه مدیریت اطلاعات سرطان
نتیجه گیری: این برنامه توانسته بصورت نسبی به اهداف کوتاه مدت خود در زمان تعیین شده دست یابد اما برای اجرای کامل برنامه و دستیابی به پیامدهای مورد انتظار، نیاز به تقویت ساختار تولیتی آن و تعهد و پایداری تصمیم‏گیران نظام سلامت به اجرای این برنامه می باشد.