1- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران 2- پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران ، dr.rajabnia@outlook.com 3- پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده: (2587 مشاهده)
زمینه و هدف: در اکثر موارد، بیماران مبتلا به COVID-19با تب و علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس و ارتشاح ریوی دوطرفه تظاهر پیدا می‌کنند، ولی مطالعات متعددی بروز علائم گوارشی (مانند اسهال، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و درد شکمی) را نیز گزارش کرده‌اند. این مقاله مروری، با هدف مروری بر تظاهرات گوارشی در بیماران مبتلا به COVID-19 انجام شده است. مواد و روش‌ها: برای انجام این مقاله مروری، کلیدواژه‌ها در مقالات چاپ شده در بازه زمانی دسامبر (Decmber) سال 2019 تا 22 جولای (July) سال 2020 در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Embase ، Web of Science و Google Scholar مورد جستجو قرار گرفتند. در نهایت و با حذف مقالات تکراری، مقالات غیرمنطبق با موضوع مطالعه بر اساس خلاصه مقاله، مقالات با عدم دسترسی به اطلاعات کامل آنها، حذف مقالات مروری، متاآنالیزها، گایدلاین‌ها، نامه به سردبیر، گزارش یک مورد و مقالات انجام شده در اطفال، 35 مقاله وارد مطالعه ما شدند. یافته‌ها: در مطالعه ما، 6119 نفر از بالغین مبتلا به COVID-19 از نظر وجود تظاهرات گوارشی در بدو مراجعه یا در سیر بیماری مورد بررسی قرار گرفتند. 4 مطالعه، علائم و نشانه‌های گوارشی، بدون تب و علائم تنفسی را بعنوان تظاهر بالینی اولیه در بیماران با تشخیص COVID-19 گزارش کردند (10/1 % تا 100 % بیماران). میزان شیوع علائم گوارشی در این بیماران به ترتیب، کاهش اشتها/بی‌اشتهایی (91/3 %)،تهوع و/یا استفراغ (79/13 %)، اسهال (41/73 %) و درد شکمی (18/89 %) بوده است. در بین 6119 بیمار مورد مطالعه، بیشترین علائم گوارشی به ترتیب شیوع، تهوع و/یا استفراغ (12/45 درصد)، اسهال (11/47 درصد)، بی‌اشتهایی/کم‌اشتهایی (9/56 درصد) و درد شکم (2/52 درصد) گزارش شد. نتیجه‌گیری: این مقاله مروری نشان داد که، برخلاف آنچه در ابتدای اپیدمی COVID-19 تصور می‌شد، SARS-CoV-2 صرفاً با علائم و نشانه‌های تنفسی تظاهر پیدا نمی‌کند. در واقع آگاهی از پاتوفیزیولوژی، نوع و شیوع علائم و نشانه‌های گوارشی، منجر به تشخیص زودهنگام (می‌توان روش‌های تشخیصی مانند بررسی RNA ویروس در مدفوع را در نظر داشت)، درمان به موقع و در نتیجه پیش‌آگهی بهتر برای بیمار می‌شود. از سوی دیگر، وجود تظاهرات گوارشی، مطرح‌کننده احتمال انتقال از راه دهانی-مدفوعی (oral-fecal) است، که تمهیدات و توصیه‌های لازم جهت کاهش ریسک انتقال را می‌طلبد.
